Floor Rusman

Er wordt vaak gezegd dat het maakbaarheidsdenken verleden tijd is: een vergissing uit de idealistische jaren zeventig. Toch lijkt het soms op onverwachte momenten een comeback te maken. Het maakbaarheidsgeloof bij de nieuwe aanpak van de arbeidsparticipatie van gehandicapten is bijvoorbeeld adembenemend.

De Tweede Kamer debatteerde afgelopen week over de Participatiewet, die onder andere beslist over het lot van de arbeidsgehandicapten in Nederland. In de definitie van staatssecretaris Jetta Klijnsma zijn dit mensen met een Wajong-, WSW- of WGA-/WIA- uitkering. Een deel van deze gehandicapten werkt nu in sociale werkplaatsen, maar die moeten inkrimpen – ze mogen geen nieuwe gevallen meer aannemen. Gehandicapten moeten voortaan, als ze daartoe in staat zijn, een ‘normale’ baan vinden.

Hier komt het maakbaarheidsdenken in beeld. De overheid streeft een doel na – een ‘inclusieve arbeidsmarkt’ – en stelt voor het bereiken ervan targets: in 2026 moeten in het bedrijfsleven 100.000 extra banen zijn gecreëerd voor arbeidsgehandicapten, en nog eens 25.000 bij de overheid. Als dit proces in 2016 niet al goed op weg is, stelt het kabinet een quotum in. Elk bedrijf moet dan een bepaald percentage arbeidsgehandicapten in dienst hebben, en anders volgt er een boete: 5.000 euro per ontbrekende gehandicapte. De Quotumwet wordt voor de zomer behandeld in een apart Kamerdebat.

Op het quotum is door deskundigen – en ook door sommige Kamerleden – veel commentaar geleverd. Zo vallen er alleen arbeidsgehandicapten onder die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen. Dit gaat ten koste van de gehandicapten die wél het minimumloon kunnen verdienen, maar toch door hun beperking moeite hebben een baan te vinden.

Daarnaast bestaat de vrees dat bedrijven die niet aan het quotum voldoen, gehandicapten overnemen van bedrijven die er meer dan genoeg hebben. Op deze manier komen er geen extra gehandicapten aan het werk.

Het hardste kritiekpunt betrof de definitie van ‘arbeidsgehandicapt’. Werkgevers willen graag een ruimere definitie dan die van staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, PvdA), zodat ook mensen met bijvoorbeeld dyslexie en autisme eronder vallen. Dit leidde bij critici van het quotum tot de vraag: hoe voorkom je dat bedrijven creatief naar hun eigen werknemers gaan kijken? Dat ze ‘gewone’ werknemers het stempel arbeidsgehandicapt proberen te geven om aan het quotum te voldoen? En nog een intrigerende vraag die niet werd gesteld: waar moeten die 125.000 banen vandaan komen? Denkt het kabinet dat er nieuw werk zal worden gecreëerd of gaan die arbeidsplaatsen ten koste van ‘gewone’ werknemers?

Hopelijk denken het kabinet en de Kamer in de aanloop naar het Quotumdebat goed na over alle kritiek op de wet. Maakbaarheidsdenken is niet per definitie slecht, maar de fixatie op een ideaal moet het overwegen van praktische problemen niet in de weg staan.

Dit artikel is verschenen in de nrc.next van maandag 24 februari 2014 op pagina 21

Kamer achter Participatiewet

donderdag 20 feb 2014, 17:32 (Update: 20-02-14, 19:05)

Staatssecretaris Klijnsma ANP

De Tweede Kamer heeft de Participatiewet aangenomen. Doel van die wet is onder meer om mensen met een arbeidshandicap zoveel mogelijk aan een baan bij gewone bedrijven te helpen. Bij sociale werkplaatsen worden geen nieuwe werknemers meer aangenomen.

Over de maatregelen sloot de coalitie begin deze maand een akkoord met D66, ChristenUnie en SGP. Toen werd onder meer afgesproken dat jonggehandicapten niet in de bijstand komen als ze na herkeuring geen werk kunnen vinden. Eerder was dat wel de bedoeling.

Uiteindelijk stemde een ruime Kamermeerderheid voor. SP, PVV, GroenLinks, 50Plus en Partij voor de Dieren waren tegen.

Belangrijke hervorming

Met de nieuwe wet worden de Wajong, de sociale werkvoorziening en de bijstand gebundeld. De operatie gaat gepaard met een overheveling van taken naar gemeenten; er is een bezuiniging mee gemoeid die oploopt tot een kleine 2 miljard euro.

De coalitie beschouwt de Participatiewet als een van de belangrijke hervormingen in deze kabinetsperiode.

Regio

De Kamer bracht ook nog enkele andere veranderingen aan. Staatssecretaris Klijnsma beloofde de Kamer gisteren al dat ze bij de verdeling van het geld van de Participatiewet meer aandacht zal geven aan gebieden waar de werkloosheid hoog is en waar veel mensen wonen met een arbeidshandicap.

Na de Tweede moet ook de Eerste Kamer ook nog met de wet instemmen. Waarschijnlijk is er ook in de Senaat een ruime meerderheid voor.

Van onze collega’s uit Waalwijk:

http://www.klantenkamerwsw.nl/actueel/laatste-nieuws/95-werk-genoeg-na-einde-van-sociale-werkplaats

Gemeenten krijgen te maken met nieuwe cliëntengroepen. En een deel van de ‘oude’ cliëntengroepen worden verbreed. Daarnaast moeten vertegenwoordigers van cliënten ook op regionaal niveau gaan werken. Al deze ontwikkelingen op gebied van decentralisatie vragen om sterke medezeggenschap. ‘Het zal nog een hele zoektocht worden om namens alle cliënten te spreken’, zegt Branko Hagen van de Landelijke Cliëntenraad in een interview met Sociaal Bestek over het LCR-congres op 27 maart.

Lees het hele artikel in Sociaal Bestek:

www.landelijkeclientenraad.nl-Content-Downloads-TSB_14_01 bommelje.pdf

Van onze parlementaire redactie

DEN HAAG, dinsdag

Gemeenten worden niet verplicht om bijstandstrekkers vrijwilligerswerk te laten doen en jonggehandicapten zonder werk houden toch een Wajonguitkering, in plaats van dat ze in de bijstand terechtkomen.

Staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken) heeft gisteren een deal met de coalitie en oppositiepartijen D66, CU en SGP gesloten waarin de al te scherpe kantjes van de nieuwe Bijstands-en Participatiewetten zijn afgevijld.

Alle 240.000 Wajongers worden de komende jaren herkeurd. Tienduizenden moeten op zoek naar een (gesubsidieerde) baan. Diegenen die het niet zou lukken om aan de bak te komen, dreigden in de bijstand te belanden. Maar dit was een groot deel van de Tweede Kamer te gortig, waarna Klijnsma haar plannen bij moest stellen. Jonggehandicapten houden hun Wajonguitkering, al wordt die wel verlaagd van 75 naar 70 procent van het minimumloon.

VVD gedwongen tot knieval

DEN HAAG, dinsdag

De plannen van het kabinet om jonggehandicapten (Wajongers) en bijstandgerechtigden aan het werk te krijgen worden afgezwakt. De PvdA is spekkoper, blijkt uit de woorden van staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken).

„Ik zal niet verhullen dat de Bijstandswet nu iets meer van de PvdA in zich draagt” constateert Klijnsma fijntjes. De PvdA-bewindsvrouw sloot gisteren een deal met coalitiepartijen VVD en PvdA en oppositiepartijen D66, CU en SGP over zowel de Bijstands-als Participatiewet.

Daardoor kan zij straks rekenen op voldoende steun in de Eerste Kamer voor deze twee voor haar belangrijke wetten. Kern is dat gemeenten meer ruimte krijgen om naar eigen inzicht een uitkeringsgerechtigde naar betaald werk te begeleiden.

Tegenprestatie

De nieuwe Bijstandswet is wel strenger dan de huidige regels. Maar de oorspronkelijke verscherping die de coalitie in 2012 afsprak, is afgezwakt. Zo is de verplichte maatschappelijke tegenprestatie die de VVD zo graag wilde, flexibeler gemaakt. Er was bij gemeenten, maar ook bij de andere partijen, veel weerstand tegen.

Gemeenten krijgen straks de mogelijkheid om ’maatwerk’ te bieden. Bijstandsgerechtigden die er alles aan doen om aan de bak te komen hoeven geen tegenprestatie te leveren. Bovendien kan mantelzorg, bijvoorbeeld de zorg voor een zieke moeder, ook meetellen als tegenprestatie.

Een uitkeringsgerechtigde die niet goed meewerkt, kan nog steeds een boete krijgen opgelegd, maar die wordt wel over een langere tijd uitgesmeerd. Dat is nodig omdat iemand anders door het absolute bestaansminimum kan zakken. Volgens de VVD heeft de partij niet te veel water bij de wijn moeten doen. „Dit is een scherpere Bijstandswet. De hoofdlijn staat helemaal overeind”, aldus het liberale Kamerlid Potters.

Bonden blij

CNV-voorzitter Limmen noemt het aangepaste wetsvoorstel „nog steeds spijkerhard, maar beter dan wat er lag”, terwijl FNV-voorman Heerts „voldoende aanknopingspunten” ziet. De bonden zijn vooral blij met de verplichting voor gemeenten om mensen met een bijstandsuitkering de duimschroeven aan te draaien.

Ook Wajongers merken dat de soep niet zo heet wordt gegeten als ze werd opgediend. In de oorspronkelijke plannen van Klijnsma zouden jonggehandicapten die (gedeeltelijk) kunnen werken, worden overgeheveld naar de bijstand wat zou betekenen dat eerst gespaard vermogen opgegeten zou moeten worden. Nu blijven zij in de Wajong.

Wajongers moeten zoveel mogelijk gaan instromen in echte banen. Met de sociale partners is afgesproken dat zij 5000 banen meer creëren dan vorig jaar in het sociaal akkoord is afgesproken.

Aanpassing van de plannen kost 130 miljoen euro.

Participatiebanen

Informatie voor werkzoekenden

Informatie voor non-profitinstellingen

De gemeente Venlo, de WAA groep en Wel.kom zijn samen het project Participatiebanen gestart. Participatiebanen zijn banen voor werkzoekenden met een WWB-uitkering.

Het gaat om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Door aan de slag te gaan in een participatiebaan, doen zij werkervaring op en vergroten zij hun kansen op arbeidsmarkt.

Daarnaast kunnen ze werkzaamheden verrichten voor de samenleving. Via een participatiebaan zijn zij heel waardevol voor de maatschappij en daarmee op termijn ook weer voor een reguliere werkgever.

Aan wat voor werk kun je denken bij participatiebanen?

Denk bij participatiebanen aan werk in buurten, in zorg of welzijn, sport en de openbare ruimte. Ondermeer via deze website kunnen non-profit organisaties participatiebanen aanbieden.

Wat houdt de Participatiewet in?

Het kabinet wil 1 regeling voor alle mensen die kunnen werken, maar daarbij ondersteuning nodig hebben. Deze regeling heet de Participatiewet. In de Participatiewet worden de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (WSW) en een deel van de Wajong samengevoegd.

Met de Participatiewet wil het kabinet bereiken dat zoveel mogelijk mensen deelnemen (participeren) aan werk. Het gaat nu nog om een wetsvoorstel. De Tweede Kamer en de Eerste Kamer moeten het voorstel nog goedkeuren. Pas daarna kan de wet worden ingevoerd. De verwachting is dat de wet 1 januari 2015 ingaat.

De hoofdlijnen van het wetsvoorstel

Dit zijn de hoofdlijnen van het wetsvoorstel:

• Vanaf 1 januari 2015 is de Wajong er alleen nog voor jonggehandicapten die nooit zullen kunnen werken.
• Wie mogelijkheden heeft om te werken, kan bij de gemeente vragen om ondersteuning bij re-integratie en/of een uitkering.
• De Wet sociale werkvoorziening (WSW) wordt afgesloten voor nieuwe werknemers. Wie niet zonder ondersteuning kan werken, kan bij de gemeente hulp vragen.

Wat betekent de Participatiewet voor mensen met Wajong?

Wanneer het huidige wetsvoorstel wordt goedgekeurd en de Participatiewet doorgaat, wordt iedereen die nu Wajong heeft opnieuw beoordeeld. Hoe deze beoordeling precies gaat en wie wanneer wordt beoordeeld, is nog niet bekend. Dit wordt de komende tijd uitgewerkt.

• Blijkt uit de beoordeling dat iemand nooit zal kunnen werken? Dan blijft deze persoon bij UWV voor een Wajong-uitkering. De verwachting is dat dit geldt voor 100.000 van de bijna 240.000 mensen met Wajong.
• Blijkt dat er wel mogelijkheden zijn om te werken? Dan eindigt het recht op Wajong na zes maanden en wordt deze persoon overgedragen aan de gemeente.
• Wie geen recht meer heeft op Wajong, kan bij de gemeente vragen om ondersteuning bij re-integratie en/of een uitkering.
• UWV zet zich in om de overdracht naar gemeenten zorgvuldig te organiseren en heeft daarover overleg met de gemeenten.
• De overdracht van UWV naar gemeenten zal stapsgewijs gaan. Dit zodat iedereen tijd heeft zich voor te bereiden op de nieuwe situatie.

De Participatiewet is nu nog een voorstel. Zodra de wet wordt aangenomen, kan UWV meer informatie geven over de veranderingen die deze wet met zich meebrengt.

Afspraken met werkgevers

De overheid heeft met werkgevers afspraken gemaakt om meer mensen met een beperking aan werk te helpen. Werkgevers hebben beloofd om de komende jaren voor meer banen te zorgen. In 2014 zijn dat 5000 banen. Deze banen zijn voor mensen met een beperking die zonder ondersteuning niet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Ook de overheid gaat zorgen voor extra banen. In totaal moeten er de komende jaren 125.000 banen vrijkomen.

Ook is afgesproken dat iedereen ten minste het minimumloon verdient, ook wie hier vanwege een beperking eigenlijk niet toe in staat is.

Ruim zeventig procent van de SW-bedrijven (29 van de 41) die de Inspectie SZW heeft gecontroleerd, waren niet veilig genoeg. De inspecteurs zagen onder meer gevaarlijke machines. Ook schortte het aan toezicht op de werkvloer. De controles spitsten zich toe op werkplaatsen waar ongevallen waren gebeurd en die eerder slecht scoorden bij inspecties. Ze geven daarom geen beeld van de hele sector.

Bron: Rijksoverheid

Lees meer:  http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2013/12/16/deel-sociale-werkplaatsen-niet-veilig-genoeg.html?ns_campaign=nieuwsberichten-ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid&ns_channel=att

Op 1 januari 2014 wijzigt een aantal wetten en regelingen. U kunt hier uw eigen overzicht maken om te zien wat er voor u verandert per 1 januari 2014.

http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/veranderingen-1-januari-2014